Uterin Anomaliler
Kadın genital organlarından rahim, tüpler ve vajenin üst kısmı, Müllerian
kanal adı verilen iki kanalın karın içerisinde, orta hatta birleşmesi sonucu
oluşmaktadır. Bu bölümün altındaki alanlar ise vajenin alt bölümü, rahim ağzı ve
vajen girişi, ürogenital sinüs adı verilen ciltten içeri doğru uzanan bir
kıvrımdan oluşur. Kadın organlarının doğuştan olan şekil bozukluklarında en çok
görülenleri, bu Müllerian kanalların birleşmemesine bağlı olarak görülen rahim
şekil bozukluklarıdır.
Müllerian kanal anomalisi olan kadınlarda aşağıdaki sorunlar görülebilir:
• Kısırlık
• Gebelikte erken dönem düşükleri, erken doğum
• Bebekte büyüme ve gelişme bozuklukları, anne karnında bebeğin duruş
anomalileri
• Bebeğin dış zarında, eşinde ve yerinde bozukluklar
• Bebeğin çeşitli organlarında anomaliler
• Adet görmeme, adetlerde ağrı, ilişkide zorluk ve karın ve kasık ağrıları
Yumurtalıklar farklı yerden oluştuğu için tamamen yumurtalıkların yapı ve
işlevleri (yumurtlama, hormon yapımı gibi) normaldir.
Kadınlık organlarının bu gibi doğumsal( konjenital de deniyor) yapı bozuklukları
kadınların yaklaşık %0.1-0.5’inde görülmektedir. Kısırlık nedeniyle doktora
başvuran kadınların ise %3’ünde bu tür yapısal anomaliler görülebilmektedir.
Tekrarlayan düşüklerde %5-10, geç gebelik kayıplar ve erken doğumlarda ise %
25’e varabilen doğumsal yapı bozukluklarının görüldüğünü bildiren araştırma
sonuçları vardır.
Rahim anomalileri 7 farklı şekilde sınıflandırılabilir:
1. Klas I (Hipoplazi / Agenezi)
Rahim, rahim ağzı ve /veya vajen üst kısmının az gelişimi ya da tamamen yokluğu
söz konusudur. Bu kişilerin gelişimi dışarıdan tamamen normal görünmektedir
çünkü yumurtalıkları normal fonksiyon görür. Bu kişilerin bebeği
barındırabilecek rahimleri olmadığı için ancak taşıyıcı annelik söz konusu
olursa çocuk sahibi olabilirler.
2. Klas II (Unikornuat uterus)
Yarım Uterus-Müllerian kanallarından birisinin gelişmemesi sonucu olur. Bir
olasılıkla müller kanallarından birisi olması gereken yere göç edemez ve buna
bağlı yukarıdan aşağı doğru sadece bir kanaldan oluşan yarım bir uterus meydana
gelir. Genellikle kendini düşükler, dış gebelik, erken doğumla belli eder. Bazen
diğer yarı gelişmemiş küçük bir oluşum halinde kalır ve burada gebelik meydana
gelebilir. Bu durum bir dış gebelik olarak cerrahi girişim gerektirebilir.
3. Klas III (Uterus didelfis)
İki müller kanalının birleşememesi nedeniyle iki uterus ve iki tüp meydana
gelir. Bu tür yapısal bozukluklarda döllenme ve gebe kalma sorunlarından daha
çok, düşük ve erken doğumlar meydana gelebilir.
4. Klas IV (Bikornuat uterus)
Dışarıda bir çentik bulunur, iki kanalın birleşmesinin eksik olduğu bir
bozukluktur. Rahim genellikle bebeğin büyümesine izin verecek büyüklüktedir. İki
müller kanalının kısmen birleşmesi nedeniyle meydana gelir. Gebelik sonuçları
normale yakındır. Gebelik kaybı ve düşükler olursa ameliyat edilmelidir.
5. Klas V (Septat uterus)
İçeriden çentikli, iki müller kanalının birleşmesi sırasında birbirlerine
yapıştıkları, ortadaki bölümün erimemesi nedeniyle oluşur. Çok ince ve küçük bir
perdeden, tüm rahmi içeriden ikiye bölen bir perdeye kadar giden bir bozukluk
olabilir. Rahim filmlerinde kalp şeklinde veya tamamen ikiye bölünmüş olarak
görülebilir. Tedavi edilmezse gebelik kayıp oranları %40-80 iken, endoskopik
cerrahi ile (histereskopi ile kesilerek) % 90’a varan başarılı gebelikler
bulunur.
6. Klas VI (Arkuat uterus)
Arkuat uterusta tek bir uterin kavite mevcut olup, endometrial kaviteye rahmin
tepesinden yaklaşık 1.5 cmlik baskı söz konusudur. Düşük ya da erken doğum gibi
komplikasyonlara neden olmamaktadır.
7. Klas VII (ilaç kullanımına bağlı anomaliler)
Özellikle 1950- 1960 ‘lı yıllarda düşük önlemede çok kullanılmış olan DES’i
gebeliklerinde kullanan annelerin kız çocuklarında rahim ve vajende bozukluklar
bildirilmiştir. T şeklinde rahim, rahim içi boşluğunda düzensizlikler ve rahim
ağzı vajende yapısal bazı bozukluklar gözlenebilir. Bu hastalarda günü dolmadan
doğumlar sık görülebilir. Rahim ağzı yetmezliği daha sıktır. Bazen bu sorunlar
muayene ile ultrason ile ya da çekilen rahim filmlerle saptanır.
Kızlık zarının kapalı olması
Vajinanın bir kısmının ürogenital sinustan kaynaklandığında ortada bir oluk
oluşması gerekir. Bu oluşmadığında adet kanının dışarıya atılamaması olur.
Tedavide söz konusu bölgeye kan akımının olması için bir oluk açılır