Aile Planlaması
Aile planlamasının tanımı:
Bütün çiftlerin ve bireylerin istedikleri sayıda çocuğa sahip olma ve doğumların
arasını açmaya serbestçe ve sorumluca karar vermeleri ve bu amaçla bilgi, eğitim
ve araçlara sahip olmalarıdır. Aile planlaması, ailelerin istedikleri sayıda,
istedikleri zamanda ve sağlıklı aralıklarla, bakabilecekleri kadar çocuk sahibi
olmaları demektir. Aile planlaması çocuk sayısını kısıtlamak demek değildir! Bu
hizmet, ailedeki kişi sayısını sınırlandırma anlamı taşımaz.
Hızlı nüfus artışı, ekonomik, çevresel, hızlı kentleşme ve diğer sosyal sorunlar
nedeni ile ülkeler için çok önemli sorun olmasının yanı sıra, “aşırı
doğurganlık“ ; "sağlığı" dolaylı ve doğrudan olumsuz etkileyen bir durumdur.
aşırı doğurganlığın olduğu ülkelerde;
- Erken evlenmeler,
- Ergen gebelikler,
- İleri yaş gebelikleri,
- 2 yıldan kısa aralıklarla olan ve çok sayıdaki gebelikler,
- İstenmeyen gebeliklerin görülme sıklığı fazladır.
Tüm bu özellikteki gebelikler “riskli gebelikler” olup kadın, anne ve çocuk
sağlığını son derece olumsuz etkiler. Eğer gelişmekte olan ülkelerde, aile
planlaması hizmetleri başarılı olarak verilebilirse; aşırı doğurganlık ve riskli
gebeliklerin azalmasına bağlı; “anne ve bebek ölümleri yaklaşık %30-40 oranında
önlenebilir”.
Aile planlamasının amaçları:
• Aşırı doğurganlığın ve buna bağlı ortaya çıkan anemi, jinekolojik hastalıklar,
obstetrik komplikasyonların azaltılması
– Çok ve sık gebelikleri önlemek
– Çok ve sık gebeliklerin anne ve çocuk sağlığına olan olumsuz
etkilerini gidermek
• Riskli gebeliklerin önlenmesi
• İstenmeyen gebeliklerin ve bunlara bağlı olumsuz sonuçların önlenmesi
– İstenmeyen gebeliklerde tehlikeli yollarla yapılan düşükleri
önlemek
Aile planlaması yöntemleri üç şekilde sınıflandırılır:
- Modern/geleneksel yöntemler
- Geri dönüşümlü/geri dönüşümsüz yöntemler
- Kadın yöntemleri /erkek yöntemleri
Korunma yöntemleri:
Erkek:
• Kondom/prezervatif
• Vazektomi
Kadın:
• Doğum kontrol hapları
• İğne uygulamaları
• Kadın kondomu
• Spiral/rahim içi araç
• Deri altı kapsül
• Fitil/köpük
• Diyafram
• Tüplerin bağlanması
olarak özetlenebilir.