Kadın Hastalıkları

Adet Düzensizlikleri

Adet kanamaları mens, regl, siklus gibi tabirler ile medikal alanda tarif edilirken halkımız arasında ay hali ve periyod gibi terimlerle de anılmaktadır.

Üreme yaşındaki bir kadında normal adet kanaması, 21-35 günde bir olup, 2-6 gün sürer, 20-60 ml kan kaybı ile sonuçlanan düzenli kanamaları içine alır. 7 günden uzun süren 80 ml veya daha çok kan kaybı olan, 21 günden kısa veya 35 günden daha uzun aralıklarla olan kanamalar anormaldir.

Menoraji: Düzenli aralıklarla olmasına rağmen uzun sürmesi
Metroraji: Kanama miktarına bakılmaksızın düzensiz, sık aralıklarla gelen kanama.
Menometroraji: Tamamen düzensiz aralıklarla, günleri bile anlaşılamayacak şekilde gelen fazla miktarda ve uzun süren anormal kanama.
İntermenstrüel Kanama: Düzenli periyodlar arasında değişen miktarlarda olan kanama.
Hipermenore: Adetlerin normalden fazla olması olarak tarif edilir. Adetlerin pıhtılı şekilde olması da normalden fazla olduğunu yani hipermenore durumunu gösterir. Çünkü normalde adet kanı içinde pıhtı hücreleri olmadığından adet kanı pıhtılaşmaz.
Polimenore: Düzenli aralıklarla ama 21 günden daha sık kanama.
Oligomenore: 36 günle 6 ay arasında değişen aralıklarla gelen kanama.
Amenore: En az 6 ay kanamanın olmaması.

Düzensiz vaginal kanaması olan kadınlarda yaş önemlidir. 40 yaş öncesi olan düzensiz kanamalar çoğunlukla hormonal nedenlere bağlı iken 40 yaş sonrasında hormon dışı sebeplerle olma ihtimali yüksektir.

Adet Kanaması Düzensizlikleri Ne Şekilde Olur?

Organik kökenli adet düzensizlikleri:
Üreme organları ile ilgili çeşitli problemlerden kaynaklanır. Rahimde myom (ur), polip, tümör veya yumurtalık kistleri gibi problemler bu tür adet düzensizliklerinin sebebidir. Rahim içi araç kullanımı (spiral), doğum kontrol hapları, cilt altı korunma implantları veya aylık-üç aylık doğum kontrol iğneleri ve diğer bazı ilaçların kullanımı da düzensiz vaginal kanama yapabilir. Gebeliğin düşük, dış gebelik, mol gebeliği (üzüm gebeliği) gibi erken dönem komplikasyonları da vajinal kanama şikayeti yapabilir.

Disfonksiyonel uterin kanamalar:
Yapısal bir problem olmaksızın, yalnızca hormonal problemlere bağlı adet düzensizlikleridir.

Adet Kanamaları Neden Gecikir?
Cinsel yaşamı olan ve etkin bir korunma yöntemi kullanmayan kadında görülen adet kanaması gecikmesinin en muhtemel nedeni gebeliktir. İkinci muhtemel neden de herhangi bir şekilde o döngüde yumurtlama olmaması ve bu nedenle "rahim iç tabakasının kanamayla dökülmesinin" gecikmesidir. Diğer nedenler stres, mevsimsel değişiklikler ve mekan değişiklikleridir.
Bir kadında senede bir defa adet kanaması gecikmesi olması ileri inceleme gerektiren bir durum değildir. Ancak adet kanaması gecikmesi senede bir defadan daha sık oluyorsa gerekli incelemeler yapılarak durumun açıklığa kavuşturulması ve tedavi edilmesi gerekir.

1) Rahim içinden vajinanın çıkışına kadar olan tümüyle açık bir akış yolu sorunları
Düzenli adet kanaması gören bir kadında rahim içine veya rahim ağzına yapılan bir müdahale (küretaj, konizasyon) sonrasında adet kanaması olmaması durumunda en muhtemel neden açık olan bu yolun zarar görmüş olmasıdır. (Asherman sendromu) veya (Servikal stenoz )

2) Her ay düzenli olarak yumurta hücresi üreten ve bunu serbest bırakan yumurtalıkların sorunları

-Polikistik Over Sendromu gecikmeli adet görmenin en sık görülen nedenlerinden biridir. Özellikle kilolu olan, gecikmelerle birlikte tüylenme, sivilcelenme gibi belirtiler yaşayan kadınlarda bu hastalık araştırılmalıdır.

-Menopoz ve Erken Menopoz: Türkiye'de ortalama menopoz yaşı 48 dir. Daha erken yaşlarda (35 yaşından önce) ortaya çıktığında Erken Menopoz adını alır. Bu durumun getirmesi muhtemel riskleri nedeniyle mutlaka tanısının konması ve gerekli tedavinin yapılması gerekir.

3) Hipofiz salgı bezi sorunları: Bu etkenler arasında en sık görüleni prolaktin (süt) hormonu yüksekliğidir.

4) Hipotalamus bölgesi sorunları: Tüm hormonal mekanizma beyin üst merkezlerinin denetimindedir ve psikolojik etkenler hormonal salgılamayı etkileyerek adet kanaması düzeninde değişikliklere neden olabilirler.

Adet Düzensizliği Jinekolojik Olarak Nasıl Değerlendirilir?
Muayene sırasında kanamaya neden olabilecek faktörler tek tek gözden geçirilir. Vagina, rahim, yumurtalıklar değerlendirilir. Jinekolojik ultrason ile rahim ve yumurtalıklara ait tümör varlığı araştırılır. Aynı yöntemle rahim iç zarının kalınlığı (endometrial kalınlık) ölçülür. 40 yaş sonrası kanamanın bariz bir sebebi saptanamamışsa rahim iç zarından biopsi yani parça alınarak patolojiye gönderilmesi gerekebilir. Bu şekilde rahim iç zarının yapısı mikroskopik olarak değerlendirilir, rahim kanserleri yönünden araştırılır. Özellikle ergenlik ve menopoz dönemleri, sık veya uzun aralıklı adet görmelerde adetin 2. günü hormon testleri de yapılmaktadır. Menopoz döneminde görülen her türlü kanama önemlidir ve mutlaka ayrıntılı araştırılmalıdır. Bunun için vajinal ultrason, rahim içinden biyopsi alınarak patolojik inceleme ve gerekirse histeroskopi yapılarak kesin tanı konulmalıdır.

Adet Düzensizlikleri Tedavisi
Kanamanın sebebi üreme organlarından kaynaklanmakta ise yani hormon düzensizliği değilse, tedavi nedene yönelik olarak yapılır. Örneğin rahimde büyük myom veya kanser varsa hasta ameliyat edilmelidir. Böylelikle rahmin amelyatla alınması sonucunda kişinin şikayeti de son bulacaktır (Histerektomi ameliyatı).

Tüm bu araştırmalar sonucunda kanamaya neden olabilecek bir hastalık saptanmamışsa; adet düzensizliği hormonal dengesizliğe bağlıdır ve bu durumda adet düzenleyici ilaçlarla kanamalar düzene sokulmaya çalışılır.